ON GRID Solar çatı uygulaması nedir?

Dünya enerji üretmek için daha sürdürülebilir yollar ararken, güneş enerjisi hem evler hem de işletmeler için giderek daha popüler bir seçenek haline geliyor.

Son yıllarda büyük ilgi gören bir güneş enerjisi sistemi türü de on grid olarak da bilinen şebekeye bağlı solar çatı sistemidir.

On grid sistemler eğer elektrik şebekesine bağlıysanız en uygun seçimdir.

Bu sistemlerde güneş enerjisinden elde edilen elektrik, doğrudan şebekeye bağlıdır ve anında kullanılır. Güneş enerji sistemlerinde projelendirme yapılırken üretilmesi talep edilen ya da ihtiyaç duyulan enerji miktarı tespit edilir. Sonrasında atmosferden gelen güneş ışınlarının solar modüller üzerinde temas etmesi ile DC elektrik enerjisi üretilmeye başlanır. Üretilen bu enerji yüksek çevrim gücün sahip, merkezi şebekeye bağlanabilen invertörler ile merkezi şehir şebeke sistemine bağlı olarak çalışır.

Bu sayede panellerinden üretilen elektrik enerjisi direkt olarak şebeke sistemine gönderilir. Işınım ve alan koşulları uygun olduğu sürece, şebekeye bağlı olarak elektrik üreten bu sistemler ile istenen güç ve oranda elektrik enerjisi üretimi sağlamak mümkündür.

Bu sistemin temel bileşenleri şunlardır;

• İnvertör,
• Fotovoltaik panel,
• Çift yönlü sayaç (Şebeke sayacı)

On grid solar çatı sistemlerinin hem şebeke üzerinden hem de güneş panellerinden enerji alabilmesi sayesinde ihtiyaçların tamamı güneş panellerinden karşılanabilir ve eksik kalan enerji elektrik şebekesinden alınabilir. Bu sistemlerde, kullanılandan daha fazla elektrik üretildiğinde, bu enerji şebekeye yüklenir ve elektrik dağıtım şirketlerine satılabilir. Yani, kullanılandan daha fazla elektrik üretildiğinde, maddi kazanç da elde edilebilir.

ON GRID Solar Çatı Sistemlerinin Kullanım Alanları ve Faydaları

On-grid solar çatı sisteminde güneş panelleri her türlü ticari, kurumsal ve endüstriyel binaların çatılarının yanı sıra konutların çatılarına da kurulabilir.  Evler için çatı üstü kurulumları desteklemek amacı ile 10 kW/saat ve altındaki sistemlere özel destekler vermeye başlanmıştır. Bu destek ile birlikte 10kW/saat ve altındaki ev sistemleri için lisanssız elektrik üretimi mümkün hale gelmiştir.

Devlet, üretimin fazlasına her kW değeri için 10 yıl süreyle ödeme yapılması garantisini vermektedir.

Ev İçin Güneş Enerjisi Kurulumunda Gerekli Belgeler

Konut amaçlı kullanılan binanız için güneş enerjisi sistemine başvuru yapmak için aşağıdaki evraklara ihtiyacınız vardır.

• Kimlik belgesi
• Başvuru formu
• Abonelik evrakları
• Apartman yönetiminin çatının kullanmasına yönelik ortak kararının noter onaylı sureti
• Tek hat şeması (elektrik mühendisinden alınır)

Apartmanlar İçin Güneş Enerjisi Kurulumunda Gerekli Belgeler

• Güneş enerjisi kurulumu için çatı kullanım hakkı olan her dairenin onayı gerekir.
• Konut çatılarına kurulacak güneş enerjisi elektrik üretim tesisinin kurulum gücü her daire için 10 kW'ı geçmemesi ve üretim ve tüketim tesisinin aynı noktada bulunması gerekir.
• Apartman yönetiminin çatının kullanmasına yönelik ortak kararının noter onaylı sureti
• Çatı ya da teras gibi ortak alanlarda kurulacak güneş enerjisi sisteminin kaplayacağı alan, kat malikinin sahip olduğu bağımsız bölüm yani dairesinin arsa payına denk düşen alanı aşamaz.
• Güneş enerjisi sistemi kurulacak çatı ya da terasta, apartmandaki tüm daireler için GES kurulumuna yetecek alan olması gerekir.
• Apartmandaki tüm dairelerin güneş enerjisi sistemi kurması durumunda bina statiğinin hasar görmemesi gerekir.
• Güneş enerjisi sisteminin binanın estetiğini bozmaması gerekir.

Güneş enerjisi sisteminden kaynaklanacak bir arıza veya su sızıntısı vb. durumlarda diğer apartman sakinlerinin zarara uğramaması için teknik olarak tüm tedbirlerin alınmış olması gerekir.

Mesken, Ticarethane ve İş Yerleri İçin Lisanssız Elektrik Üretimi Başvurusu İçin Gerekli Belgeler

• Dilekçe ve başvuru formu
• Vekaletname
• Ticaret Sicili Gazetesi ve Ortaklık Yapısı
• Tapu (Aslı veya Noter Onaylı)
• Dekont Başvuru Harcı
• Tek Hat Şeması
• GES Teknik Değerlendirme Formu
• Aplikasyon Krokisi
• Yapı Ruhsatı veya yerine geçen belge
• Ortak alanlarda kurulum için Noter onaylı yazı

OSB Uygulama Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik ile GES dayalı üretim tesislerinin, öncelikle çatı ve cephede kurulması, statik ve mimari açıdan çatı ve cephe uygulamasının yapılamaması veya ilave kapasiteye ihtiyaç olması halinde tesisin taban alanı, parsel alanının %25’ini geçmemesi şartıyla yerde kurulabilmesine izin verilmiştir. Tesisin parsel içindeki konumunun uygunluğuna, ilgili mevzuata göre OSB karar vermektedir.

Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği

Güneş enerjisi ile üretilerek şebekeye verilen elektriğin kullanılan elektrikten çıkarılarak faturaya yansıtılması; yani elektrik dağıtım şirketi ile lisanssız GES ile elektrik üretimi yapan kişi arasında kullanılan elektrik ve şebekeye satılan elektrik konusunda ekonomik uzlaşma sağlanmasına mahsuplaşma denir.

Türkiye’de 2019 Mayıs ayında yürürlüğe giren Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğine göre, konutlarda 10kW kurulu güce kadar, iş yerlerinde bağlantı sözleşme gücü kadar kurulu güce izin verilmektedir.

Örneğin, 400kW bağlantı sözleşmesi olan bir fabrikanın üstüne 400kW kurulu gücünde çatı güneş paneli projelendirilebilir.

Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğine göre aylık mahsuplaşma aşağıdaki adımlar izlenerek yapılır:

• Şebekeye elektrik veriş ve şebekeden elektrik çekiş değerleri saatlik olarak kaydedilir.
• Veriş ve çekiş değerleri ayrı ayrı toplanır.
• Veriş ile çekiş değerlerinin toplamı arasındaki fark hesaplanır.
• Şebekeye veriş, çekişten yani kullanılan elektrikten fazla ise elektrik dağıtım şirketine güncel piyasa değeri tutarında fatura kesilir.
• Çekiş, verişten yani şebekeye satılan elektrikten fazla ise elektrik dağıtım şirketi aradaki fark kadar fatura keser.

Net Ölçüm (Metering) Nedir?

Elektrik üretimi ile tüketiminin anlık olarak kaydedildiği ölçüm sistemi net ölçüm (metering) olarak adlandırılır. Şebekeye verilen elektrik ile şebekeden çekilen elektrik, çift yönlü sayaçlarla ölçülür. Lisanssız güneş enerjisi üretiminde metering, mahsuplaşma için gereklidir.

Net ölçüm ile bir GES sisteminde, üretilen ve tüketilen elektrik çift yönlü sayaçlarla ayrı ayrı kaydedilir ve tüketilen enerji, üretim miktarı ile mahsuplaştırılır. Bir başka deyişle mahsuplaştırma, üretilen elektriğin tüketilen elektriği karşılamasına yarar. Böylelikle tüketim bedelinden düşülmüş olunur. Net ölçümde tüketimden fazla olarak üretildiği kaydedilen fazla elektrik ise, mahsuplaştırma yapıldıktan sonra tüm kullanıcıların yararlanması için şebekeye devredilir.

On grid çatı üstü sistemler kurulması için bir dizi yasal işlem yapılması gerekir.

Bu işlemler:

• Dağıtım şirketine teknik belgelerin verilmesi,
• Proje onayı için çeşitli belgelerin yine dağıtım şirketine iletilmesi,
• Dağıtım şirketi ile bağlantı anlaşması imzalanması gibi süreçleri içerir.

Tüm işyerleri ve tarımsal işletmeler yasa çerçevesindedir. 2 yıllık kira kontratı bulunan veya tapusu kendisine ait olan, site yönetimleri, müstakil konut, villa sahipleri, fabrikalar, tüm iş yerleri ,çatılarına ve cephelerine güneş santrali kurulabilir.  Yasal süreçlerin tamamlanmasıyla birlikte kurulacak on grid çatı üzeri sistemler sayesinde, elektrik faturasında bulunan dağıtım giderleri ve vergilerden tasarruf sağlanabilir ve olası fiyat artışlarından korunulmuş olur. On grid sistemlerde üretilen güneş enerjisi akülerde depolanmaz ve anlık olarak şebekeye aktarılır. Dağıtım şirketi bu enerjiyi kanun gereğince aktif tarife üzerinden satın alır. Böylece hem gelir edilebilir hem de oluşabilecek akü maliyetinin önüne geçilmiş olur.

Çatı üzeri solar sistemler kurulurken göz önünde bulundurulması gereken durumlar:

• Kurulum yapılacak çatının alanı,
• Çatının eğimi,
• Çatı malzemesinin ve statiğinin uygunluğu,
• Kurulum yapılacak tesisin elektrik tüketimi ve bu tüketimin  günlük aylık ve yıllık dağılımı,
• Yapılacak başvurunun hangi maddeye dayandığı (51c , 51h veya 51ç maddeleri)
• Tesisin bulunduğu bölge ve abonenin aynı dağıtım bölgesinde birden fazla üretim ve/veya tüketim noktasının olup olmamasıdır.

Bu durumlar bir mühendislik ve kurulum firmasıyla çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.

Öz Tüketim Modeli: Öz tüketim modelinde ise, çatı üstü güneş enerji santralinde üretilen enerji tamamen tüketilir, şebekeye satış yapılmaz. Şebeke yönüne enerji akışı olmaması için, invertör dahilinde bulunan “limiter” yani limitleyici cihaz kullanılır. Enerji üretimi, tüketimi geçtiği anda limiter sistemi devreye girer, inverterin AC üretimini sürekli olarak tüketime göre ayarlar ve şebeke yönüne elektrik gönderilmemiş olur.

Öz tüketim güneş enerjisi sistemi tasarımı: Öz tüketim modeli güneş enerji santrallerinde tasarım yapılırken dikkat edilmesi gereken, tüketim miktarı kadar üretim yapacak bir sistem oluşturulmasıdır. Fazla üretim şebekeye verilmediği için boşa gider ve gereksiz yatırım maliyeti olur. Gündüz güneşli saatlerde tüketimi yoğun olan konut ve iş yerleri tarafından tercih edilmesinde fayda vardır. Öz tüketim bir güneş enerji sistemi kurulumunun bir diğer avantajı da resmi süreçlere girmeden sistemin kurulabilmesidir

Sürdürülebilir, Yenilenebilir, Temiz ve Verimli Enerji: Çatı üstü güneş enerjisi sistemleri, fotovoltaik (PV) paneller aracılığıyla güneşin ışığından ve radyasyonundan yararlanarak temiz ve yenilenebilir enerji üretir. Enerji üretilirken hiçbir zararlı gaz çıkışı ve emisyonun olmaması çatı üstü güneş enerjisini tamamen çevre dostu yapar ve karbon ayak izini azaltır. Fosil yakıtların aksine gürültü ve titreşim üretmeyen solar sistemler kullanıcısına sessiz çalışma sağlarken bu sistemlerin kullanılmasıyla gürültü kirliliğinin de önüne geçilmiş olur. On grid solar çatı sistemlerde hareketli aksamların olmaması ve diğer solar enerji sistemlerine göre daha az parçaya sahip olması bakım maliyetlerini oldukça azaltır. Düşük bakım maliyetlerinin yanı sıra kolay kurulumu ve aküsüz oluşu bu sistemlerin popülaritesini arttırmıştır. Genel olarak 25 yıldan fazla kullanım ömürlerinin oluşu, şebeke bağımlılığını azaltması veya tamamen ortadan kaldırması kullanıcıya uzun vadeli enerji bağımsızlığı kazandırır. Bu durum afet gibi acil durumlarda gerekebilecek hayati enerjiyi de kullanıcıya sağlar.  Solar çatı sistemleri ile ayrıca mülkünüzü enerji tasarruflu hale getirerek değerini arttırabilir, potansiyel alıcılar için daha çekici bir hale getirebilirsiniz.